Przedsiębiorcy – prosumenci – inwestujący w budowę paneli fotowoltaicznych dokonują sprzedaży nadwyżki wytworzonej energii na rzecz operatora sieci energetycznej. Wiążą się z tym określone skutki podatkowe.
Kto jest prosumentem?
Prosumentem jest podmiot (również przedsiębiorca) będący jednocześnie producentem i odbiorcą końcowym wytworzonej energii ze źródła odnawialnego o mocy nieprzekraczającej 50 kW. Wytwarzanie energii przez prosumenta nie może być głównym przedmiotem działalności gospodarczej.
W jakich systemach rozliczają się prosumenci?
W Polsce funkcjonują dwie metody rozliczeń wytworzonej energii:
- System opustów – net-metering (prosumenci podłączeni do sieci przed dniem 1 kwietnia 2022 r.) polegający na magazynowaniu wytworzonej energii w sieci i pobieranie jej w zależności od zużycia w danym okresie
- Net-billing (prosumenci zgłaszający instalację pod dniu 1 kwietnia 2022 r.)
polegający na sprzedaży nadwyżki wytworzonej energii nad zużytą, wg ceny giełdowej
Zasadnicza różnica polega na tym, że rozliczenie energii według pierwszej z metod odbywa się w ujęciu ilościowym, a drugiej w ujęciu wartościowym.
Na gruncie przepisów podatkowych mamy więc do czynienia z dostawą towaru (energii).
Jak rozliczyć sprzedaż energii na gruncie podatku VAT?
Dostawy energii należy dokumentować fakturą przy zastosowaniu stawki 23% VAT. Podatnicy korzystający ze zwolnienia z VAT do kwoty 200 tys. zł, wystawiają faktury ze stawką zw.
W systemie opustów rozliczenie zwykle następuje w okresie 12-miesięcznym i kończy się wystawieniem faktury korygującej przez operatora sieci bądź wystawieniem faktury sprzedaży przez prosumenta.
W aktualnie obowiązującym systemie (net-billing) operatorzy sieci tworzą dla prosumentów tzw. depozyt, na którym gromadzone są środki pieniężne ze sprzedaży energii wprowadzonej do sieci (nadwyżka energii wyprodukowanej nad zużytą). Środki na depozycie pokrywają część zobowiązań prosumenta (nie są przeznaczane m.in. na opłaty dystrybucyjne i handlowe). Pojawia się więc różnica pomiędzy rozliczeniem sprzedaży energii przez dostawcę a wartością zobowiązania do zapłaty. Kwota tej różnicy podlega opodatkowaniu, a VAT powinien być obliczony metodą “w stu”.
Przykład
Operator sieci wystawił prosumentowi (przedsiębiorcy będącemu podatnikiem VAT czynnym) fakturę tytułem rozliczenia energii za miesiąc Lipiec 2023 r. Wartość sprzedanej energii i usług dystrybucji wyniosła 600 zł brutto, ale wartość faktury do zapłaty ustalił w kwocie 400 zł. Różnica, która wyniosła 200 zł podlega opodatkowaniu. Podatek należny VAT wyniósł 37,40 zł (200 zł / 1,23 x 0,23). Przedsiębiorca wystawił fakturę dokumentującą sprzedaż energii elektrycznej w dacie tożsamej z datą wystawienia faktury przez operatora sieci.
Czy przychód ze sprzedaży energii podlega opodatkowaniu PIT/CIT?
Ustawa o PIT wskazuje wprost: “Przepisów ustawy nie stosuje się w przypadku przychodów wynikających z rozliczeń energii wytworzonej przez prosumenta”. Przedsiębiorcy opodatkowani tym podatkiem w ogóle nie rozpatrują przychodu z tego tytułu. Jednocześnie zachowują prawo zaliczenia do kosztów pełnej wartości z faktury, ponieważ nie ma przepisu wyłączającego taką możliwość (nawiązując do powyższego przykładu kosztem podatkowym u przedsiębiorcy byłaby kwota netto z 600 zł).
Inaczej wygląda sytuacja u podatników CIT. W samej ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych brakuje zapisu analogicznie brzmiącego do tego z ustawy o PIT. Zapis o zwolnieniu z podatku CIT zawiera ustawa o OZE. Niestety skutkiem tego jest wydawanie przez organy skarbowe rozbieżnych stanowisk w interpretacjach indywidualnych. Część interpretacji zawiera odwołanie wyłącznie do ustawy o CIT i brak zwolnienia z opodatkowania.
Podatek akcyzowy, czy wystąpi?
Opodatkowaniu akcyzą podlega:
- sprzedaż energii nabywcy końcowemu (zakład energetyczny z całą pewnością nim nie jest)
- zużycie energii przez podmiot, który ją wyprodukował (rozporządzenie przewiduje zwolnienie z podatku akcyzowego dla podmiotów, których generatory produkujące prąd nie przekraczają 1MW mocy).